Allemaal gebruiken we de term ‚wezenloos‘ met regelmaat. Vrijwel iedereen weet in welk verband we dit gebruiken. Je schrik je wezenloos. Je sta wezenloos om je heen te kijken. Maar als ik je nu vraag wat betekend wezenloos? Dan vrees ik dat je niet de letterlijke betekenis niet ken. Wezen heeft uiteraard niks met ouderloze kinderen te maken. Maar ‚wezen‘ in de vorm van ‚zijn‘. Hoe noemen we ons ‚zijn‘? Geest. Wezenloos betekend dus ‚zonder geest‘.

En vandaag is het Weeszondag. In dat geval heeft ‚wees‘ wel betrekking op achtergebleven kinderen. We hebben donderdag Hemelvaartsdag gevierd. We hebben toen gezien dat we taalkundig worden misleid door de naam, alsof het accent op Jezus‘ opgang naar Boven zou duiden. Het accent lag juist op Jezus‘ wederkomst. Dat is het feestelement van Hemelvaartsdag. Dat ze achterbleven als wezen was geen feest. Maar er was een tweede feestelementen en dat was de belofte van de Heilige Geest. Misschien moet ik zeggen dat dit een feestelement achteraf gezien was, want zo happy waren ze niet. Ze putte geen blijdschap uit Jezus‘ wederkomst en evenmin uit de belofte van de Heilige Geest. Maar het was wel zoals bij natuurlijke kinderen, dat het een schrale troost is, dat er iets moois in het verschiet ligt. Als je een verdrietig kind iets leuks, moois of lekkers beloofd – als het dan ten minste stopt met huilen – dan zie een kind heel hart zijn best doen om die tranen van de wangen te poetsen en breekt er een voorzichtige smile door. Waarom, omdat het kind hoop heeft gekregen. Nu heeft het kind dan wel niet wat hij graag wilde, maar er komt in elk geval iets goeds aan. Zo was het ook met Jezus‘ volgelingen. Ze hielden zich op de been met het vooruitzicht van de Heilige Geest. Vorig jaar hebben besproken op welke wijze ze dat deden. Door te volharden in gedurig bidden en smeken. De Heilige Geest is letterlijk een machtig mooi iets. Wie door de Heilige Geest is aangeraakt zal dat herkennen. Als je vervuld bent (geweest) met de Heilige Geest zal je het zeker onderschrijven. De volgelingen van Jezus waren niet onbekend met de Heilige Geest, want die hadden ze reeds eerder ontvangen. Maar ze waren nog niet vervuld met de Heilige Geest. 

De Heilige Geest door de tijd

De Heilige Geest wordt vaak gezien als een thema van het 2^e Verbond. Of om het vervelender te zeggen: Een invloed van de Griekse cultuur. Dat eerste punt is begrijpelijk, want in het hele 1^e Verbond wordt er maar 1x letterlijk gesproken over de Heilige Geest. Alleen in Psalm 51 bidt David: Neem Uw Heilige Geest niet van (v10). Nu komen er 3 verschillende woorden voor ‚geest‘ voor in het Hebreeuws: בוא owb, עוג gava‘ en חור  Ruwach. Bij owb bedoelen we de geest van overledenen, die men niet mag oproepen. Bij gava‘ gaat het om het werkwoord ‚geest‘, de geest geven. Dat is de aanduiding voor het stervensproces. En het meest voorkomende is Ruwach waar we het dan hebben over de adem, je bewustzijn, je wezen of de Heilige Geest. Deze wordt in het Griekse πνευμα Pneuma. Het enige wat je dan nog hoeft te doen is te onderscheiden of het over God gaat of over de mens. Maar zoals ik zei, wordt maar 1x gesproken over de Heilige Geest. Verder alleen over de Geest van de HEERE. En dan zit daar precies het gevoelsmatige verschil. In het 1^e Verbond wordt er volledig monoïstisch over God gesproken. Het is JHWH de Vader. Maar 2x wordt over Gods Zoon gesproken, maar zien we Hem wel degelijk terug als er over de Engels des HEERE wordt gesproken of in de Wij-vorm. Maar de Heilige Geest lijkt in het 1^e Verbond geen persoon te zijn, maar laten we het noemen een goddelijke bewustzijn. In het 2^e Verbond wordt er meer over een persoon gesproken. Toch is dit schijn, want ook in het 2^e Verbond gaat de Heilige Geest van de Vader en de Zoon uit. Ik zou mij er bijna toe verleiden door te zeggen dat dit ook niet uitmaakt, maar dat doet het wel, daar dit in het verleden tot misvattingen heeft geleid. Vader, Zoon en Heilige Geest zijn één. Dit maakt echter niet dat er geen hiërarchie is. Hier hebben hebben we het eerder over gehad, dus ik volsta met nu alleen te benoemen dat de Zoon van de Vader uitgaat en de Heilige Geest van Zoon. Gelijk vanaf het allereerste begin in de Bijbel in de eerste verzen van Genesis 1 wordt er gesproken over de Geest van God die over de wateren zweefde en God zegt dan laten wij mensen maken naar ons beeld en onze gelijkenis. Tijdens de woestijnreis wordt de Heilige Geest uitgestort over de oudsten, dat verhaal hebben we ook reeds eerder behandeld. We zien regelmatig dat de Geest mensen in vervoering brengt, waardoor zij profeteren. Meerdere verhalen vertellen dat de Heilige Geest een hele groep mensen raakt. Maar nog vaker lezen we dat de Geest individueel mensen aanraakt of vervuld. Soms neemt dit het handelen van de mens over waardoor ze voortgedreven door de Geest ergens naar toe gaan, zonder dat ze een actief wilsbesluit nemen. Zie je dat dit allemaal vertrouwde elementen zijn. Er zijn diverse profetieën gedaan over de komst van de Heilige Geest. Daarvan zien we de vervulling op de Pinksterdag. We zien dus dat in het 1^e Verbond de Heilige Geest de geestelijke of spirituele vertegenwoordiging van God op aarde is. Ook dat veranderd niet veel in het 2^e Verbond. Wat het anders maakt, is dat de Heilige Geest in het 2^e Verbond heel nadrukkelijk uitgaat op het bevel van Jezus Christus en Hem vertegenwoordigd in kracht, in de tijd tussen Hemelvaart en Wederkomst. En dat heeft alles te maken met de rol die Hij zal vervullen tot Jezus‘ wederkomst als Trooster. We zien de Heilige Geest in de loop van de geschiedenis niet zo zeer een andere functie krijgt, als wel dat de nadruk per periode op een andere taak ligt. Tot de schepping is Hij de alomtegenwoordige vertegenwoordiging van God, die als het waren doolde door het universum. Vanaf de primaire schepping, is Hij de levendmakende Geest. We hebben net al gezegd dat Ruwach ook betekend: adem. Het is Gods levensadem dat in de levende zielen wordt geblazen. Zonder de Geest zijn wij dode materie. Vanaf de zondeval lijkt de Heilige Geest vooral op de patriarchen te rusten van Adam tot Amram. Onder hen vervuld Hij de rol van autoritair gezag, om 1 persoon op aarde de wereldgeschiedenis veilig te stellen – de overlevering dus – en om de basis van de religie zuiver te houden in de zeer beperkte openbaring van God. Van Mozes tot Johannes de Doper rust hij niet meer automatisch op de leider van Gods geslacht, maar rust Hij op de ambtsdragers profeten en priesters en op sommige van de koningen, die met God leven. Rond de bouw van de tabernakel en tempel zien we ook dat de Heilige Geest rust op de architecten en kunstenaars. De Heilige Geest vervuld dan vooral de rol als de stem van God op aarde. Als een soort tolk tussen God en de mensen. Aangekomen bij Johannes de Doper, wordt de Heilige Geest zichtbaar en door God aangewezen als Christus wordt gedoopt en Hij op Jezus neerdaalt. Al tijdens de omwandeling op aarde, begint de Heere Jezus de Heilige Geest al uit te delen als Zijn volgelingen (in breed verband). Hij wordt op hen gelegd als zij op zendingsmissie worden uitgezonden, op de plekken waar Jezus zelf niet aanwezig is maar ze ontvangen nog geen vervulling van de Heilige Geest, omdat deze alleen gaat waar Hij heen wordt gezonden.

Wie is de Heilige Geest?

In het 1^e Verbond wordt niet verteld wie of wat de Heilige Geest is. Maar als we nu kijken naar alleen Johannes 14, dan zien we dat Jezus als de Zoon van God, niet zo maar een boekje open doet hierover, maar echt het verklaard. We kunnen zeggen dat Jezus als geen ander inside Information had, wat voor de wereld mystiek en verborgen was. En hoe is het dan mogelijk dat christenen, ja hele kerkverbanden worstelen met wie de Heilige Geest is. Veel verder dan een onzichtbare Macht, die je aandacht op bepaalde teksten in de Bijbel richt en je tot Jezus leidt, komt het niet. Nu staat er in de tekst van vandaag dat Jezus zegt dat Hij de Trooster zal zenden. In het kader van de termen ‚wezen‘ en ‚verdriet‘ is dat geen onlogisch woord. Ook al heb ik geen flauw idee hoe vertalers ooit op het woord Trooster zijn gekomen. Er wordt hier gesproken over de Παρακλητος Parakletos. Wie vorig jaar goed heeft opgelet weet nog dat we meerdere keren hierover hebben gesproken en dus wat het betekend: Advocaat of Voorspraak. Het Griekse synoniem is namelijk Advocatus. Heel letterlijk kan je dit woord splitsen para, dat is erbij en kletos wat betekend geroepen. Dus de erbij geroepene. Dat is gelijk de meest nauwkeurige beschrijving van de Heilige Geest. Jezus ziet dat Zijn kinderen zijn achtergebleven. Hij weet dat ze ontredderd zijn en Hem missen. Ze hebben Hem nodig, maar Hij is niet meer op deze aarde. Daarom heeft de Vader, vanwege Zijn Zoon de Heilige Geest gezonden. Maar het mag ook andersom, dat zien we in het 1^e Verbond al als in Psalm 81 staat: Doe uw mond wijd open en Ik zal hem vervullen. Ik kan je garanderen dat het hier niet over voedsel gaat, maar over immateriële behoefte. Jakobus geeft hier een vrije vertaling aan door te zeggen: Als iemand van u in wijsheid tekortschiet, laat hij die dan vragen aan God, Die aan ieder overvloedig geeft en gen verwijten maakt, en ze zal hem gegeven worden. Jak1:5 Was het niet Jezus zelf die sprak: U moet niet bezorgd zijn hoe of wat u spreken moet, want het zal u gegeven worden wat u spreken moet. Want u ben het niet die spreekt, maar de Geest van uw Vader, Die in u spreekt. Mat 10:19-20 Of het nu gaat om wat je moet doen, wat je moet zeggen of je moet denken, de Vader zal het geven door de Heilige Geest. Hoe groot is het wonder van genade, dat Hij oog heeft voor alles wat je nodig hebt. Het enige wat God van je vraagt als een goede pedagoog, is dat je er om vraagt. Helpt een goede ouder zijn kind nooit als hij niet vraagt wat hij nodig heeft? Natuurlijk wel. Maar zegt Hij ook niet: Bid en het zal u gegeven zijn. Zoek, en u zult het hebben gevonden. Klop, en u is open gedaan. Luk11:9 Mat7:7 Dat was geen nieuw woord wat Jezus openbaarde, hoewel het wel één van de meest iconische uitspraken is. God sprak door Jeremia: U zult Mij zoeken en vinden , wanneer u naar Mij zult vragen met heel uw hart. (29:13) Vraag naar de aloude paden, waar toch de goede weg is, en bewandel die. Dan zult u rust vinden voor uw ziel. (6:16) Roep tot Mij en Ik zal u antwoorden, Ik zal u grote en onbegrijpelijke dingen bekendmaken, die u niet weet. (33:3) En weet je welke condities God dan eist? Een hart vol geloof en een leven vervuld met Zijn Geest? Ja, dat is Gods verlangen, maar niet Zijn voorwaarden. Luister wat hij door de mond van Mozes sprak: U zult de stinkgoden dienen en dan zult u daar de HEERE, uw God, zoeken en u zult Hem vinden, al u Hem met heel uw hart en met heel uw ziel zoekt. Deut4:29 Zie alleen koning Manasse. Er was geen vorst, zelfs niet onder de heidenen die zich op gruwelijker wijze zich tegen God ooit heeft verzet dan hij. Ja, zelfs omringende heidenvolken walgde van zijn goddeloosheid. En God verhoorde hem, toen hij riep vanonder de doornstruiken en in koperen ketenen. God was hem genadig en maakte hem tot Zijn dienaar. Zo kan ik deze dienst vullen met schriftplaatsen die getuigen van de werking van Gods Geest, de Geest die van de Vader uitgaat en ons Zijn Zoon Jezus Christus openbaart. Neem vandaag eens de tijd om het Gebed van Manasse te bidden. Ik heb het gebed, waar de Bijbel vermelding van maakt, maar door de loop der tijden zowel wel als niet onderdeel van de Heilige Schrift wordt beschouwd. De Bijbel vermeld dat dit gebed in zowel in het Boek der Zieners als de Kronieken van de koningen van Juda is opgetekend. Dit is overigens niet hetzelfde boek als het boek Koningen of Kronieken in onze Bijbel. Luister naar Gods oproep, opnieuw door de mond van de apostel Jakobus: Nader tot God, en Hij zal tot u naderen. Reinig de handen, zondaars en zuiver d harten, dubbelhartigen! (4:8) Die woorden werden niet gesproken tot de heidenen, maar tot de ware gelovige, Joodse, religieuze christenen. God stelt geen voorwaarden dan dat je met heel je hart tot Hem roept. Hij vraagt geen zuiver hart. Gelukkig maar, want mensen met een zuiver hart, bestaan alleen maar aan de buitenkant. Het is echter geen excuus om door te gaan met zondigen. Ook dat is dubbelhartigheid. Jezus legt zelf in ons tekstgedeelte het verband tussen gehoorzamen van Gods geboden en het ontvangen van de Heilige Geest (vs 15-16) Laat de wind van de Heilige Geest door je ziel waaien. Je zuiveren. Je louteren als puur goud. Laat dat vuur in je branden. 

De Heilige Geest ontvangen

We hebben vorig jaar met Pinksteren gezien, dat de Heilige Geest niet van de gemeente zal wijken. Wel kan Hij wel worden gedoofd tot een nauwelijks waarneembare waakvlam. Of zelfs worden uitgedoofd. Jezus waarschuwt hier zo indringend voor in de gelijkenis van de Wijze en Dwaze Meisjes Mat25. Die meisjes moesten olie in hun lampen hebben, maar ook in hun kruikjes. Wees niet wezenloos in weestijd, maar wees vervuld met de Trooster die is gegeven.

Maar nu gewoon heel praktisch 4 vragen: 

1. Heb jij de Heilige Geest in je leven ervaren?
2. Heb jij de Heilige Geest ontvangen?
3. Ben jij met de Heilige Geest eens vervuld geworden?
4. Wil jij de vervulling met de Heilige Geest ontvangen?

Dit zijn 4 zeer wezenlijke vragen. Nooit onthoud God Zijn Geest van wie het van Hem verlangt. Maar dit vraagt wel een open gebedshouding en volharding. Precies dit het waar de volgelingen van Jezus de tijd in doorbrachten gedurende de weestijd. Ik wil in dit ogenblik persoonlijk met jullie stilstaan bij deze vragen en gebed over uitspreken. Daarnaast vraag ik je hier in elk geval tot Pinksteren een serieus volhardend gebed in op te nemen, totdat je het hebt ontvangen, daarvan getuigd en daarna volhard in het onderhouden van de Heilige Geest.