Vandaag stond de dienst  in het teken van het thema 'Jezelf onderzoek'. Het Avondmaal als vanzelfsprekend gebruiken is even als jezelf het door zelfveroordeling altijd onthouden niet de bedoeling. Wat is zelfonderzoek in Bijbels licht? Voorafgaande aan het Avondmaal zullen we dit vandaag relatief kort bespreken zodat we in rust de liefdesmaaltijd kunnen vieren met elkaar. 

Onderstaand leest u de preekschets. Deze kan afwijken van het gesproken woord, daar het niet wordt voorgelezen, maar geleid vrij wordt gesproken. De vet gedrukte tekst is gekoppeld aan PowerPoint-sheets die zichtbaar waren tijdens de dienst. Deze preek/meditatie is korter dan gebruikelijk in verband met de tijd voor het houden van het Heilig Avondmaal. In deze dienst mochten we wederom 2 nieuwe mensen ontmoeten. U kunt de dienst terugkijken via deze link. Houd u er rekening mee dat er een klein stukje van het begin van de preek ontbreekt. In verband met het Avondmaal is op video enkele aanwezige zichtbaar. Normaal zijn deelnemers niet zichtbaar als dat niet gewenst is.

Lieve broeders en zusters in de Heere Christus,

Onze Chineese broeders en zusters heb een wijsgezegde (zoals vele Chineese wijsheden): Goed goud vreest het vuur niet. Als je hoogwaardige kwaliteit goud wilt, zul je het goud moeten zuiveren in het vuur. Je smelt het zodat het zwaardere vuil verzinkt of het lichtere komt bovendrijven of verbrand. Zelf heb ik een behoorlijk forse verzameling edelstenen en mineralen. Ik heb een beetje goud en ik heb grote klompen pyriet. Pyriet heet in het engels ‘fool gold’. Dwaas goud. Het lijkt op goud, maar is het niet. En toch het is mooier en aantrekkelijker dan dat je goud zou vinden in de natuur. Menigeen heeft zich schatrijk gerekend, om op een pijnlijk moment te horen dat het nauwelijks waarde heeft. Hoe mooi het ook is. Ja zelfs overtuigender is dan goud. Goud dat in het vuur is geweest smelt en komt in een zuiverder vorm uit het vuur. Pyriet daarintegen smelt niet, maar wordt eerst dof en daarna blakerd het zwart. Zo is het ook met geloof. Vele geloven dat Jezus hun Christus, hun Zaligmaker is. Helaas geldt nogal eens dat de mensen die een overtuigend christen zijn, Jezus’ naam kennen, maar niet met Hem leven. Aan de buitenkant wel, maar aan de binnenzijde niet. Daarnaast zijn er christenen die geen aanzien hebben in de gemeente en onder andere gelovigen. Zij zijn als een brokje ruw vuil goud. Het goud erin is puur, maar het wordt verdoezeld. Daarintegen zijn er schijnchristenen die vele malen fraaier ogen en groter, maar alleen pyriet, dwaas goud zijn. Welke van de twee het is, is niet makkelijk te zeggen. Over een ander is dat vaak niet aan jou, tenzij het aanwijsbaar is en je dit in liefde kan duiden. Daarom lezen we met regelmaat in het Eerste Verbond dat God actief zelf de mens gaat beproeven. Een ander woord voor beproeven en zuiveren in het vuur is louteren. Met beproeven bedoelen we vaak het testen of het wel echt goud is. Het louteren is het zuiveren van het vuil. Maar deze staan in de Schrift bijna onlosmakelijk aan elkaar vermeld of wordt hetzelfde proces mee bedoeld. Zo zegt de HEERE door de mond van de profeet Zacharia: Ik zal u in het vuur brengen en louteren. Ik zal u beproeven, zoals men goud beproefd. Dan zal u Mijn Naam aanroepen en Ik zal u verhoren. Ik zal zeggen: U bent Mijn volk, en u: De HEERE is mijn God! Het louteringsproces is een pijnlijk proces en gevaarlijk, maar ondanks dat God goed kwaad is in deze profetie en Hij een pijnlijk proces benoemd, klinkt er ook liefde en passie in door. Dat uiteindelijk wederzijds zal worden beantwoord als het zuiver wordt bevonden. Geloof kan een pure spiritueel emotionele beleving zijn die voor wedergeboorte wordt gehouden, maar slechts een vroomheid is die krampachtig wordt opgehouden. Paulus maakt een beeld van een huis dat uit willekeurige materialen is gebouwd. Misschien blijft het allemaal nog wel aan elkaar plakken en zit je in dit huis vorstelijk droog en veilig tegen de hitte van de zon. Maar als er brand uitbreekt, zul je snel genoeg merken wat achteraf duurzaam materiaal was. Ik kort de lijst met materialen even in als ik lees in 1 Korinthe 3:12-13: Als u bouwt op het fundament Jezus Christus met goud en stro, dan zal het werk openbaar worden op die dag dat hij verschijnt in vuur. En hoe uw werk is, zal het vuur beproeven. We begrijpen allemaal dat het stroom misschien het leem bijeen hield, maar als het vlam vat, blijft er niks van het brandgevaarlijke stro over, terwijl het goud samenvloeid en als een schitterend en even kostbaar materiaal uit de vlammen vandaan komt. Zo is het ook met het onderscheid tussen een vals en echt geloof. Maar zoals ik zei gaat het niet alleen om beproeven, maar ook om louteren. Misschien is je bekering echt geweest, maar is er allerlei vuil in je ziel genesteld en om je heen gaan plakken. Je houd jezelf wel voor dat je kern zuiver is, maar je leven is het niet. Bij de een zie je dat aan de buitenkant, maar bij de ander zit het vuil aan de binnenzijde. Je geloof lijkt zuiver goud, maar het is slechts 18 karaats. Geen 24 karaats. Dan moet het gezuiverd en gelouterd worden. En we zeiden Goed goud vreest het vuur niet. Durf jij Gods hulp in te roepen om bewijs van spreken jouw ziel in het vuur te beproeven? In de psalmen lezen we regelmatig gebeden hierom. Een gebed dat vele niet meer geleerd krijgen. Vaak omdat ouders hebben meegemaakt dat hun kerk of gezin een traditie aanhing waar je nooit goed genoeg was en altijd maar als onzuiver werd aangemerkt. De tegenreactie is om het louteren over te slaan en zeggen: ‘Ik ben een nieuwe schepping. Dat ligt achter mij!’ Dat is evenzeer een dwaling, die zelfs verantwoordelijk kunnen zijn voor verloren zielen. Je kan iedereen zeggen dat hij puur goud is, maar laat God dat nu eerst eens beproeven. Maar wat belangrijker is, vraag God jou te beproeven, ook al ben je overtuigd van je eigen zuiverheid of zie je jezelf als alleen afval. Vraag met de psalmist: Doorgrond mij, o God, en ken mijn hart, beproef mij en ken mijn gedachten. Dat kan heftig zijn als Gods Geest je als antwoord laat zien dat er een zonde of misschien zelfs vele zonden zijn, die een goede relatie met God in de weg staan. Paulus noemt zelfs, net als Johannes, zelfs meerdere keren een heel rijtje op van zonden, die toegang tot Gods Koninkrijk blokkeren. Daar kan je niet mee door blijven lopen! Sterker nog daarmee mag je niet deelnemen aan het Avondmaal. In bepaalde traditionele kerken heeft men nog de traditie van avondmaalwachters, die leden kunnen weigeren (gelukkig heb ik dat maar 1x meegemaakt) om deel te nemen aan het Avondmaal, omdat zij op dat moment in deze zonden leven. Ik ben daar terughoudend in, tenzij dit openbaar bekend is. Anders is het oordeel aan jou en God. Vraag daarom de Heere je te beproeven, zoals in een andere psalm: Beproef mij, HEERE, ja, stel mij op de proef, toets mijn nieren en mijn hart. Het hart staat voor je denken en de nieren voor de ziel. Dat moet je zeker doen als je aan je geestelijke staat twijfel, maar ook als je er juist van bent verzekerd dat het in orde is. Laat God dan maar bevestigen en anders ontkrachten. Jeremia bidt: U, HEERE, kent mij, U ziet mij. Beproef mijn hart, dat met U is.Het is echt pijnlijk als God je duidelijk maakt dat er serieus wat aan je schort. Als Hij je de spiegel voor houd en je moet radicaal bakzeil gaan halen in je leven. Dat kan je imago schaden, als een verborgen zonden is blijven bestaan en (meestal vooral iemand waar je heel nauw mee bent verbonden) merkt dat er wat bij je veranderd. Dan moet je soms rekenschap geven. Soms moet je vragen een ander zijn gedrag aan te passen, omdat het jouw relatie met God in de weg staat. Zo kan iemand bij jou ongepaste lusten opwekken, terwijl de ander zich daar niet van bewust was, maar diegene wel een struikelblok in jou leven is geworden. Dat doet extra zeer als hier onbegrip op volgt. Dan kan de beproeving wel eens extra zwaar worden. Terug gaan op de oude tour is dan erg verleidelijk, omdat daar niemand wat van merkt, behalve jij en God.  

In de derde plaats wordt juist in het Tweede Verbond opgeroepen jezelf te beproeven. Zelf beproeving staat nooit los van de vraag om Gods beproeving. Paulus zegt tegen de Galaten:  Laat een ieder zijn eigen werk beproeven. De Galaten hadden er een handje van om de ambtsdragers te bekritiseren, maar zichzelf buiten schot te houden. Deze hypocriete houding is ieder mens eigen. Onze eigen zonden ‘kunnen’ we rechtvaardigen. Maar als we zonden bij een ander zien, kan ons dat oprecht shockeren. Dan voelen we ons verplicht de ander te berispen. Dat mag en moet ook. Zolang je jezelf eerst kent en dat die ander ook laat weten en naast hem of haar gaat staan en in liefde een uitweg uit de zonden zoekt. Maar vaak genoeg wordt er kritiek geuit, die geen steek houd of die hypocriet is, omdat je zelf niet anders doet. Paulus zegt: Begin dan eerst eens bij jezelf. Ga aan de slag en onderzoek waar je nu mee bezig bent. Of men let wel op de fouten van een ander, maar gaat niet nauwgezet met zijn eigen ziel om. Hou daarbij in gedachten dat de Galaten een heel nobel volk was, wat erg bijbelvast was en niets klakkeloos wilde aannemen, zonder zeker te zijn van een goed fundament in Gods Woord. In die zin kunnen we dus een voorbeeld aan deze mensen nemen, waar deze aansporing en vermaning aan is gericht. Een andere vermaning treffen we aan in de Korinthe brief. Een zeer charismatische gemeente. Vol van de Heilige Geest en uitingen daarvan. De gemeente bloeide enorm, ondanks alle druk die er op werd uitgeoefend van buitenaf door zowel de religieuze en gelovige Joden, als van binnenuit door verdwaalde medegelovigen en infiltranten. Tot deze gemeente zegt hij: Onderzoek uzelf of u in het geloof bent, beproef uzelf. Of weet u niets van uzelf dat Christus Jezus in u is? Zeker die laatste toevoeging verdiend even de aandacht. We hopen straks het Avondmaal des Heere te gebruiken met elkaar. Ben jij je bewust dat Christus Jezus in jou woont? Hoe is de staat van die woning. Heb jij een paleisje voor Hem bereid of neem je genoegen ermee dat Hij in jou woont, maar dat het van binnen een vuile boel is ben je niet mee bezig. Het gaat er toch om dat Hij in je woont. Dat getuigd niet van een liefdes volle relatie en dat je Hem als de Koning van je hart beschouw. Andersom zijn er christenen die deelnemen aan het Avondmaal, maar als ze heel eerlijk zijn eigenlijk niet geloven dat het goed met je zit, als je nu ter plekke Jezus onder ogen moest komen of op dit moment sterf en voor Gods rechtertroon zal worden gedaagd. In beide gevallen is er dan geen plaats aan de tafel van de Heere voor jou op dit moment. ‘Maar’ zeg je dan misschien opstandig of benauwd, ‘er is altijd wel wat twijfel in mij’. Dat is natuurlijk. Satan zal je proberen te overtuigen dat je niet Gods kind bent, als je dit wel bent en hij zal je graag overtuigen dat het wel goed zit met je, als je ziel een puinhoop is. Over deze aanvechting gaat het niet. Maar als er zonden in je leven zijn, waar je geen afstand wilt doen, dan is er werk aan de winkel. Ook niet iedere zonde is een obstakel. Anders was er voor niemand plaats. Zonden die scheiding maken is seksuele bandeloosheid, overspel, incest, grof-, schuin- en ondoordacht taalgebruik, ondoordacht en onverantwoord handelen, hebzucht, laster spreken van God en je naasten en opstand tegen de gezonde leer en hen die God daarvoor heeft aangesteld. (Voor de duidelijkheid heb ik het niet over tegengas geven als een geestelijke dwaald of als je het niet begrijpt, maar het bewust ondermijnen en rebelleren tegen Gods knechten) en het misbruiken en lasteren van God en Zijn Geest. Dan is er in jou geen plaats voor Christus of je kent Hem respectloos een stal aan als woning. Tegen dezelfde gemeente zegt Paulus ook iets over ongepast gedrag in de eredienst. Als je in een van de genoemde zonden leeft, dan breng je zowel de gemeente als je eigen ziel ernstig schade toe. Paulus zegt: Wie op onwaardige wijze dit brood eet of de drinkbeker dringt, is schuldig aan het lichaam en bloed van de Heere. Maar laat ieder zichzelf beproeven en hij zo eten van het brood en drinken uit de drinkbeker. Het Avondmaal is ook een verbondsmaaltijd. Bij het sluiten van een verbond en het jubileren van een verbond werd dit met een maaltijd bekroond. Soms werd een verbond vernieuwd als een van de partners zich niet aan de voorwaarden had gehouden, maar na een goed gesprek afspraken waren gemaakt en beterschap werd beloofd en soms een boete werd betaald. Dan werd ook dit met een maaltijd afgerond. De maaltijd zie: Zand er over. Zo is het Avondmaal ook bedoeld. Als een verbondsvernieuwing. Het avondmaal is tot 2 doeleinde ingesteld leert de Bijbel: Tot versterking van Gods kinderen en tot nagedachtenis aan het offer van Christus. Het vernieuwd en versterkt je geloof. Laat het Avondmaal nooit na. Juist als je in zonden leeft niet. Belijd deze dan nu aan de Heere en als het tot verzoening is, drink dan de beker van de vergeving met vreugde. Ik spoor je aan met de woorden van de heilige apostel Paulus: Ik bidt u als afgezant van Christus: Laat u met God verzoenen! Er is plaats voor iedereen in Gods Koninkrijk. Sluit jezelf niet buiten en dring niet de feestzaal zonder bruilofstkleed binnen. Maar geloof dat Jezus’ bloed voldoende is geweest voor de zonden van heel de wereld. Of zij daar nu gebruik van wilt maken of niet. Het is genoeg geweest. Hij wil je vergeven. Hij wil dat wij deze maaltijd met vreugde vieren. Hij leeft en wij zullen leven!

Amen

Er valt veel meer hierover te zeggen. Maar ik wil de resterende tijd gebruiken voor het Avondmaal des Heere te vieren. Hieraan vooraf wil ik een moment van stilte nemen, waarin je stil in gebed kan gaan en Gods Geest uitnodigen in je hart, om je de spiegel voor te houden en volledig in het reine te komen met God, zodat je straks aan een feestmaal zal deelnemen. Voor een ieder die geloofd dat Jezus is de Christus, jouw Zaligmaker is er plaats. Juist hierin gelden de woorden extra: Een ieder zij in zijn eigen gemoed verzekerd.

Voorafgaande aan de stilte wil ik het ingetogen lied zingen: Wees stil voor het aangezicht van God. Besef dat we in het nuttigen van het Avondmaal bewust naderen voor Gods troon en als het waren onderaan Zijn troon plaats nemen aan de tafel die Hij heeft toebereid.